Lopen langs de brandgrens

Bijna 800 metalen plaatjes in het wegdek als historisch monument

De brandgrens van het bombardement op Nijmegen speelt een belangrijke rol bij de herdenking. Net als de afgelopen jaren. De brandgrens is gemarkeerd met bijna 800 metalen plaatjes met daarop de namen van de slachtoffers. Bregje Jaspers (38 jaar) nam het initiatief voor deze zichtbare herinnering.

Aan de vooravond van het bombardement waren de inwoners van Nijmegen nog vol toekomstdromen en hoop, een dag later lag de stad in puin en waren veel levens en dromen verwoest. “Het is bizar als je erbij stilstaat, het bombardement heeft mij echt gegrepen”, vertelt Bregje Jaspers. Zij is vormgeefster en vanuit die rol was ze tien jaar geleden betrokken bij een expositie rondom het bombardement. “Ik zag veel historische foto’s en was geraakt door hoe de stad er vroeger uitzag en wat er is gebeurd. Als ik door de stad liep zag ik die beelden voor me, terwijl veel mensen deze geschiedenis amper kennen.”

Namen slachtoffers

Daar wilde ze graag iets aan veranderen. “Nijmegen is getekend door de verwoestingen. Je kan het natuurlijk zien als je naar boven kijkt, naar de wederopbouwpanden. Maar ik wilde het ook op een andere manier zichtbaar maken”, vertelt Jaspers. In 2014 maakte ze een wandelboekje dat de lezer langs de brandgrens voert. Al vrij snel daarna ontstond het idee voor het markeren van de brandgrens met ronde, metalen plaatjes met de namen van de mensen die omkwamen. Er zijn bijna 800 slachtoffers gevallen. Voor de nabestaanden is het belangrijk dat zij genoemd worden.

Jaspers: “We hebben met het neerleggen van de plaatjes op de lijn van de brandgrens geprobeerd rekening te houden met de plek waar iemand is omgekomen, al was dat niet altijd mogelijk. Bij het station zijn bijvoorbeeld veel slachtoffers gevallen, maar daar mochten maar tien plaatjes liggen. De namen van de mensen die daar zijn omgekomen, zijn elders in de stad op de brandgrens te vinden.” De metalen plaatjes langs de brandgrens vormen nu een historisch monument (Brandgrens024), dat de oorlogspijn van de stad laat zien. Het verklaart waarom de stad eruitziet zoals ze er nu uitziet. Jaspers loopt zelf nog regelmatig langs de route. “Soms verdwijnen er plaatjes of komen ze los te liggen. Dat herstellen we natuurlijk zo goed mogelijk.”

Het bijbehorende boekje staat vol met verhalen over de dramatische dag. Er zijn al meer dan 10.000 exemplaren verspreid, Het project is volledig met donaties tot stand gekomen.

Brandgrenswandeling: zang, moment van hoop

Vijf jaar geleden werd voor het eerst de Brandgrenswandeling gehouden. Een idee van Rob Jaspers, om stil te staan bij het leven, de hoop en dromen van de slachtoffers. De Brandgrenswandeling wordt dit jaar weer gehouden, op 21 februari van 19.30 tot 21.00 uur, aan de vooravond van de officiële herdenking. Op diverse plekken langs de route staan koren. Om 21.15 uur is er als afsluiting een samenzang van de deelnemende koren en het publiek op Plein 1944. Iedereen is van harte uitgenodigd deel te nemen aan de Brandgrenswandeling.

Brandgrenswandeling

Datum woensdag 21 februari
Plaats centrum Nijmegen, start Stevenskerk of Molenstraatkerk
Tijd 19.00 uur inloop, start om 19.30 uur, tot ongeveer 21.00 uur
Entree gratis