Kinderen krijgen les over Joodse families in hun buurt

Welke Joodse gezinnen zijn er in jouw buurt opgepakt tijdens de Tweede Wereldoorlog? Kinderen uit groep 8 van basisschool NSV2 in de Hazenkamp kregen onlangs een bijzondere geschiedenisles.

Voor de Leeuwstraat 39 staat docent Martijn Vermeulen stil. Een grote groep kinderen verzamelt zich om hem heen. Vermeulen begint met vertellen. “Hier woonden Esther en Sander Frank en hun kinderen Jaap en Hanna. In de nacht van 17 op 18 november 1942 stond er politie aan de deur. Moeder Esther was niet thuis, vader Sander en de kinderen moesten mee naar het station in Nijmegen. Daar werden ze de volgende ochtend op transport gezet naar Westerbork.”

Stolpersteine
Vader en kinderen schreven nog een geruststellend briefje aan moeder. Ze zeiden dat ze zich kalm voelden en dat het vast allemaal goed zou komen. “Niet veel later werd ook moeder opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Helaas overleefde het gezin de ontberingen in Polen niet.” In april worden hier vier Stolpersteine, kleine herdenkingssteentjes, geplaatst om de familie Frank te herdenken. Vermeulen: “En dit is slechts één gezin. In totaal werden er meer dan 400 Joodse Nijmegenaren vermoord.” Normaal gesproken staat Vermeulen als geschiedenisleraar in het voortgezet onderwijs voor de klas. Maar met regelmaat vertelt hij over de Jodenvervolging in Nijmegen op basisscholen, als vrijwilliger bij de stichting Stolpersteine Nijmegen. Vermeulen vertelt hoe Hitler aan de macht kwam, hoe de Joden steeds meer gepest en buitengesloten werden. En uiteindelijk massaal werden opgepakt. De grote geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog maakt hij concreet aan de hand van verhalen die in de eigen wijk hebben plaatsgevonden. De kinderen luisteren ademloos toe en stellen af en toe een rake vraag. “Waarom gaf Hitler Joden de schuld van de problemen in Duitsland? Ze hadden toch niks misdaan?”

‘Mijn eigen oorlog’
De kinderen gaan ook zelf aan de slag met de geschiedenis. Zo ontcijferen ze briefjes die geschreven zijn door de zusjes Joke en Kitty de Wijze. Deze twee Nijmeegse meisjes werden ook opgepakt bij de razzia in de nacht van 17 op18 november. Ze moesten zonder hun ouders op transport van Westerbork naar Auschwitz. Onderweg gooiden ze verschillende kaarten uit de trein, geadresseerd en wel, en met een postzegel. De meisjes zijn nog geen maand later omgekomen in Auschwitz. De kinderen uit groep 8 vinden het erg indrukwekkend om te lezen en de verhalen te horen. Ze wisten al best veel over de Tweede Wereldoorlog, maar deze verhalen zijn toch echt nieuw voor ze. Mohammad (13) vond het interessant. “Ik kom hier niet vandaan. Toen ik acht jaar was zijn we uit Syrië gevlucht”, vertelt hij. “Ik heb mijn eigen oorlog meegemaakt.” Om die reden vindt hij het best lastig om de verhalen over de Tweede Wereldoorlog te horen. “Het is anders, maar er is ook veel hetzelfde. Ik probeer het niet te veel binnen te laten komen.” Anna (11) en Merle (11) vonden de les erg indrukwekkend. “Ik kan me niet voorstellen, dat je uit je bed wordt gehaald midden in de nacht. Mijn moeder doet dat als we op vakantie gaan of als we vuurwerk mogen kijken. Maar dat is leuk. En dit was gewoon heel, heel erg.”

Foto: Martijn Vermeulen met een groep scholieren in de Leeuwstraat.