De oorlog definieert mijn leven

Liliya Levandovska. Foto: Eveline van Elk

Liliya Levandovska staat op met de oorlog in Oekraïne en gaat ermee naar bed. De Oekraïense woont sinds vijf jaar in Nijmegen en is coördinator van het netwerk Nijmegen4Ukraine.

Op de dag dat Rusland in Oekraïne binnenviel, 24 februari 2022, stond Liliya diezelfde middag nog op de Grote Markt in Nijmegen. Het was het begin van Nijmegen4Ukraine, een netwerk van mensen uit de regio Nijmegen die zich betrokken voelen bij Oekraïne. Aanvankelijk werd er dagelijks gedemonstreerd. “We kregen veel steun uit de stad, nog steeds trouwens”, vertelt Liliya. “Ik schreef een brief aan burgemeester Bruls of hij een gebouw in de kleuren van Oekraïne wilde verlichten en niet veel later kleurde de Mariënburgkapel in geel-blauw licht.”

Liliya groeide op in Oekraïne. Tijdens haar jeugd woonde ze in het westen van Oekraïne, daarna in Kyiv. Ze groeide op in een progressief milieu, dat altijd de agressie van Rusland heeft veroordeeld Haar opa en oma namen Liliya al op jonge leeftijd mee naar onafhankelijkheidsdemonstraties, in de tijd dat Oekraïne nog onderdeel uitmaakte van de Sovjet-Unie.
Na haar studie werkte ze een paar jaar aan Europees-Oekraïense projecten in Kyiv, voordat ze naar Boedapest in Hongarije vertrok. Vijf jaar geleden kwam ze naar Nederland voor haar werk aan de Radboud Universiteit. Sindsdien woont ze in Nijmegen. Hoewel ze al zeventien jaar niet meer in Oekraïne woont, voelt ze zich zeer verbonden met de Oekraïners en hun lot. “Ik ben zelf niet gevlucht, maar ik heb veel vrienden en bekenden die lijden onder de oorlog en de dagelijkse aanvallen van Rusland. Zo veel mensen hebben hun levens, geliefden en thuis verloren.”

Zodra ze wakker is, checkt ze het nieuws en heeft ze contact met mensen in haar thuisland. Na een lange werkdag zet ze zich in voor Nijmegen4Ukraine, waar al haar vrije tijd in gaat zitten. Voordat ze gaat slapen neemt ze nog een keer al het nieuws door. Hoe deprimerend dat vaak ook is. “De oorlog definieert mijn leven”, zegt Liliya. In het begin was er dagelijks een demonstratie op de Grote Markt. Dat werd wekelijks en daarna maandelijks. Er zijn door het jaar heen allerlei activiteiten en inzamelingsacties. Tegenwoordig ligt de nadruk op belangrijke data, zoals de Oekraïense Onafhankelijkheidsdag en de Dag van de Verdedigers. “De oorlog moet op ons netvlies blijven. Daarnaast wil ik dat mensen meer leren over Oekraïne
en de Oekraïense geschiedenis en cultuur, zodat ze de achtergrond van deze oorlog beter leren begrijpen.”

Dat in Nederland binnenkort 80 jaar vrijheid wordt gevierd, begrijpt Liliya. “Dat is heel belangrijk. Ook Oekraïne heeft veel verliezen geleden tijdens de Tweede Wereldoorlog, omdat ze vochten tegen de nazi’s in Duitsland. Helaas bracht het einde van die oorlog geen vrijheid voor de Oekraïense bevolking, omdat we bezet bleven door de Russen. En nu deze brute invasie van Rusland in deze eeuw… Europa viert de vrijheid, maar die loopt vandaag de dag gevaar. Het is belangrijk dat we ons dat goed realiseren.”