Theaterproductie RAZZIA

Datum en aanvang | do 17, vr 18 en za 19 nov, 20.00 uur
Locatie | Stedelijk Gymnasium, Kronenburgersingel 269
Cast | Godfried Beumers, Bo Kuiper, Veerle van Horssen
Entree | € 15,00 (geen kortingen mogelijk)
Tickets zijn te koop via Ikbenaanwezig

De Nijmeegse acteur Godfried Beumers (70) beëindigt zijn theaterloopbaan met de productie RAZZIA. Hierin staat de grote razzia van 17 op 18 november 1942 centraal. Het is Beumers’ afscheidsproductie. Zelf zegt hij hierover: “Ik kan het me niet permitteren om met een leuke, gezellige jubileumvoorstelling te eindigen. Er was een noodzaak, dit moest ik doen.”

“Er zijn verhalen die verteld móeten worden”

Dit jaar zit hij vijftig jaar in het vak. In augustus zou Godfried Beumers voor het laatst op de bühne staan met ‘Noodzaak’, een voorstelling over zijn grote passie: de theatermakerij. Daarna is het klaar, afgelopen. Maar toen kwam die ene vraag. Of hij een stuk wilde maken over de Nijmeegse razzia, de novembernacht in 1942 waarin bijna tweehonderd Joden werden weggevoerd naar Westerbork. Beumers verdiepte zich in het onderwerp en kwam er niet meer van los. “Er zijn verhalen die verteld móeten worden en dit moest.”
Als de deur opengaat, voel je zijn levenslust en energie. Godfried Beumers (70) is een echt theaterdier. Hij houdt van de Nederlandse taal en van verhalen. In zijn kleurrijke huis in Nijmegen-Oost, waar hij woont met zijn partner Paul, komen verhalen tot leven. Honderden beelden, maskers en poppen staan en hangen aan de muren van de woonkamer en in de gang. Foto’s geven een beeld van zijn theaterverleden als acteur, poppenspeler en schrijver.
Buiten op tafel, in de groene stadstuin, ligt hét boek waar hij zich de afgelopen weken dag en nacht in heeft verdiept: ‘Voor Joden verboden ‘ van Frank Eliëns. Het imposante boekwerk is een nauwgezette uiteenzetting over de razzia en de 196 Nijmeegse Joden die werden opgepakt en weggevoerd. “Deze afschuwelijke gebeurtenis was mij volslagen onbekend. Ik heb het boek in drie dagen helemaal uitgelezen.” Uit het boek steken meerdere gekleurde post-its. Markeringen van de verhaallijnen die in de voorstelling ‘Razzia’ terugkomen. “Geel voor persoonlijke uitspraken, roze voor algemene historische feiten, groen voor verordeningen, geboden en verboden, blauw voor alles wat met de Nijmeegse razzia te maken heeft en oranje voor die Joden uit de lijst van 196 van wie een groot verhaal beschreven is.”

De mensen, hun verhaal, hun gezichten. Ze zijn onder zijn huid gekropen. “Ik werd er af en toe misselijk van. Van tevoren heb ik mezelf ook afgevraagd: is dit iets waar ik een paar maanden mee kan leven…”

Het boekje ‘Rondom Westerbork’ van Fritz Tauber vormt de rode draad van de voorstelling die op 17, 18 en 19 november te zien is in het Stedelijk Gymnasium. Beumers kent het verhaal van Tauber uit zijn hoofd, zo lijkt het. “Het is het meest uitgebreide en eigenlijk enige ooggetuigenverslag van wat er in die nacht is gebeurd. En je leert hem echt kennen. Wat ik heel mooi vond is dat Frits nooit op pad ging zonder zijn passerdoos, wat bankbiljetten en moed en vertrouwen. De passer was zijn gereedschap als technisch tekenaar, geld kwam altijd van pas en moed en vertrouwen moest je wel hebben als Jood in de oorlogsjaren.”

Dat Beumers het Stedelijk Gym heeft gekozen als locatie voor zijn vertelling is geen toeval. “Pal naast deze plek stond destijds de Gemeentelijke HBS. Hier werden de Joden verzameld om de volgende ochtend verder te lopen, via de Stieltjesstraat, naar het station. Daar stond een trein klaar, een normale trein die volgens de dienstregeling naar het noorden reed. De mensen in de achterste wagons waren gewone reizigers en hadden geen idee wat er in de voorste, speciaal voor de Joden vrijgemaakte wagons, gebeurde. Ongelofelijk toch. Dus ja, deze plek moest het zijn. Hoe dichtbij kun je komen?”
Even is hij stil. Bladert in het boek dat voor hem ligt en legt zijn vinger op een namenlijst. “Dat goed georganiseerde, dat zorgvuldige, dat lijstjes afvinken. Dat maakt het zo afschuwelijk. Dat is ook een van de verhaallijnen in de voorstelling. Een secretaresse, gespeeld door de jonge Veerle van Horssen, zit achter een typmachine namenlijsten uit te tikken en leest ze hardop voor. Gewoon, even snel. Of alles klopt.”

Beumers noemt zich naast een liefhebber van verhalen ook een ’cabaret- en liedjesfanaat’. “Ik wilde per se een voorstelling met liedjes erin. Om het luchtiger, maar ook venijniger te maken. Er moesten minstens een of twee liedjes uit het Joodse vooroorlogse cabaret in. En een paar nummers met giftige taal. Singer-songwriter Kelvin Klaassen, met wie ik vaker heb gewerkt, brengt het juiste geluid.”

Dat Beumers zijn theatercarrière eindigt met deze indringende voorstelling past eigenlijk goed, zegt hij. “Ik kan mezelf niet permitteren om met een leuke, gezellige jubileumvoorstelling te eindigen als dit van me gevraagd wordt. Er was een noodzaak, dit moest ik doen.”

Fotografie: Erik van ‘t Hullenaar