EXPOSITIE ‘TWEE MINUTEN, 22 FEBRUARI 1944'

VERSTOORDE, WEGGEVAAGDE DROMEN

Hoe zag de Nijmeegse binnenstad er voor de oorlog uit? Wat waren de directe gevolgen van het geallieerde bombardement op 22 februari 1944? Welke dromen gingen met de slachtoffers voorgoed verloren? En hoe herinneren overlevenden zich die fatale dag?

Vragen waarop de expositie ‘Twee minuten, 22-2-1944’ probeert een antwoord te geven. De twee minuten refereren aan de tijd die het bombardement op Nijmegen ongeveer in beslag nam. De impact op de stad en haar inwoners was enorm en is tot op de dag van vandaag voelbaar.
Aan de hand van foto’s, portretten, plattegronden en citaten schetsen Rob en Bregje Jaspers een beeld van het leven in de stad voor, tijdens en na het bombardement. Een enorme kaart geeft precies het stratenpatroon weer van het Nijmeegse centrum zoals het was, met zijn straten, stegen, winkels en kroegen. Een gedetailleerd beeld van de binnenstad die grotendeels verwoest werd.

In de expositie staan vooral de mensen centraal. Aan de hand van hun portretten en citaten worden de bezoekers door genoemde drie episoden geleid. Enkele voorbeelden.

SIENTJE STAM-SOULIER (93 JAAR) OVER HET VOOROORLOGSE NIJMEGEN:

‘Als kind uit de Benedenstad dwaalde ik graag langs winkeltjes. Zeker verderop in de Lange Hezelstraat. Hier zaten zeker vier bakkers, een reeks slagers en groenten- en fruitzaken. Nijmegen was voor mij een gemoedelijke stad, ondanks de grote armoede in de Benedenstad. Ik herinner me ook de vele smalle straatjes en steegjes in de oude stad. De Broerstraat was een prachtige straat. Maar vooral vielen me altijd de vele kerktorens op.’

LEO VAN STIJN (83 JAAR) OVER DE DAG VAN HET BOMBARDEMENT:

‘Ik mocht die 22e februari thuisblijven, mijn zusje had difterie. Dat heeft mij, ons gered. Onze school werd getroffen, veel vriendjes vonden de dood. De wereld om ons heen was kapot, maar ik zag het als peuter niet. Het was stomme mazzel dat ik het bombardement overleefd heb. Op het moment dat ik dat ging beseffen, heeft dit mijn verdere leven getekend.’

THÉRÈSE HOLLAND (82 JAAR) OVER HET LEVEN DAARNA:

‘Heel lang had ik geen enkele herinnering aan de oorlog. Ik was toen pas 2 jaar. Bij ons thuis werd later ook nooit over het bombardement gesproken. Vader had zijn vrouw en drie kinderen verloren. Hij hertrouwde later. Het motto thuis was: ‘Niet terugkijken, schouders eronder, voorwaarts kijken, een nieuw leven opbouwen, de stad herstellen’. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik geleden heb onder de oorlog. Pas toen ik zelf kinderen kreeg, stond ik er wel eens bij stil.’

DROMEN DIE VERLOREN GINGEN

In de expositie ook portretten van slachtoffers en de dromen die zij koesterden voor het noodlot toesloeg.
Cor de Hartog (29 jaar) droomde van een carrière als voetballer, Henk de Zwaan (31 jaar) wilde zich verder ontwikkelen als wielrenner. Maria Erkens (23 jaar) was net een dag tevoren in het huwelijk getreden met Leo Jansen. Aan Loeffen (33 jaar) ging naar Nijmegen om een dagje carnaval te vieren, Addy Gerrits (5 jaar) droomde er van vlieger te worden, de stad van boven te zien.

Wat deed ‘de politiek’ met het Amerikaanse bombardement van 22 februari 1944? De Duitsers en de NSB gebruikten het als propaganda tegen de geallieerden. De Nederlandse overheid zweeg er decennialang over om de Verenigde Staten, een bevriende natie, niet voor het hoofd te stoten. Ook dat komt aan bod.

De expositie ‘Twee minuten, 22-2- 1944’ is tot en met 29 februari te zien in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, Mariënburg 26, Nijmegen.

OVER DE MAKERS

Journalist Rob Jaspers (69 jaar) en zijn dochter Bregje (38 jaar), vormgever, zijn al jaren actief om de herinnering aan het bombardement en de slachtoffers levend te houden. Bregje is de bedenker van de ‘brandgrens’, bijna 800 metalen plaatjes in het wegdek om het getroffen gebied te markeren, op elk plaatje de naam van een slachtoffer. Rob is de initiatiefnemer van de portrettengalerij van de doden in de Emaushof en van de Brandgrenswandeling op 21 februari, aan de vooravond van de officiële herdenking.

Een deel van één van de expositiewanden, in dit geval over het door het bombardement getroffen stadsdeel

RAN TOONT STUKKEN OVER BOMBARDEMENT

Aanvullend aan de expositie ‘Twee minuten, 22-2-1944’ in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis laat het Regionaal Archief Nijmegen in vier vitrines originele archiefstukken zien die betrekking hebben op het bombardement. Het Archief (Mariënburg 27, recht tegenover het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis) is dinsdag t/m vrijdag tussen 11 en 17 uur geopend. U kunt hier ook terecht voor het inzien van archiefmateriaal over de oorlogsperiode.

EXPOSITIE PLEIN 1944

Aansluitend op de tentoonstelling ‘Twee minuten, 22-2-1944’ in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis is op Plein 1944 een buitenexpositie te zien over dit onderwerp. Op vijf grote trotters (informatiezuilen) wordt met foto’s en teksten getoond welke impact het bombardement had op het plein en de omliggende straten. De buitenexpositie is tevens een publiek eerbetoon aan Bart Janssen, die de slachtoffers een gezicht gaf, en Cor Teunissen, die er met zijn familie voor zorgde dat het drama landelijke bekendheid kreeg.